Baza wiedzy.

Mamy mnóstwo wiedzy i chcemy się nią dzielić! Wszystko to, co powinieneś wiedzieć o kadrach i płacach.

Urlop okolicznościowy i zwolnienia od pracy. Kiedy masz do tego prawo?

Urlop okolicznościowy i zwolnienia od pracy. Kiedy masz do tego prawo?

Urlop okolicznościowy to dni, w których jesteś zwolniony z konieczności wykonywania pracy z powodu sytuacji losowych, rodzinnych czy osobistych. Pamiętaj, że w tym czasie zachowujesz prawo do wynagrodzenia, a pracodawca jest zobowiązany do udzielenia Ci takiego urlopu. Kiedy i w jakim wymiarze przysługuje Ci urlop okolicznościowy? Sprawdźmy.

Kiedy przysługuje Ci urlop okolicznościowy?

Na zwolnienie okolicznościowe możesz liczyć w przypadku zdarzeń rodzinnych, których wystąpienie przewidziały przepisy prawne. Poniżej wykaz dni wolnych wraz z ich wymiarem.

W powyższych sytuacjach, urlop masz zagwarantowany prawnie, a pracodawca jest zobowiązany do jego udzielenia we wskazanym wymiarze. Jednak przepisy prawne stanowią o wartościach minimalnych, a sam pracodawca może przydzielić Ci większą liczbę dni wolnych. Co więcej, może wprowadzić dni wolne według własnego uznania, np. dla pracowników, którzy przeprowadzają się do innego miasta w związku ze zmianą oddziału firmy. Takie ustalenia powinny być zawarte w regulaminie czy innych wewnątrzzakładowych przepisach.

Urlopu okolicznościowego nie musisz wykorzystać dokładnie w dzień, w którym przypada dane zdarzenie losowe. Wynika to z racjonalności jego wykorzystania i konieczności załatwienia spraw formalnych, np. przed ślubem, czy po narodzinach dziecka.

Urlop okolicznościowy przysługuje Ci, byś mógł załatwić sprawy związane z daną sytuacją życiową. W związku tym, jeśli dane zdarzenie losowe miało miejsce podczas przebywania na urlopie wypoczynkowym – nie rodzi to konieczności przyznania Ci dodatkowych dni wolnych z tego tytułu. Innymi słowy, nie powoduje to przerwania urlopu wypoczynkowego, ponieważ posiadasz wtedy czas wolny, który możesz przeznaczyć na rozwiązanie danego problemu. Oczywiście, przerwanie takiego urlopu nie jest niemożliwe – liczy się tu tak zwana dobra wola pracodawcy.

Bez wątpienia, dobra informacja to taka, że w trakcie trwania urlopu okolicznościowego zachowujesz prawo do wynagrodzenia. Jest ono obliczane zgodnie z zasadami stosowanymi przy naliczaniu wynagrodzenia urlopowego.

Prawo do zwolnień okolicznościowych przysługuje tylko osobom zatrudnionym w ramach stosunku pracy. Nie mogą się o niego ubiegać:
stażyści;
osoby pracujące w ramach umowy prawa cywilnego.

Urlop okolicznościowy – wybrane sytuacje

Sprawdźmy, kiedy możesz ubiegać się o urlop okolicznościowy i zwolnienie z wykonywania obowiązków.

Urlop na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia

Możesz wnioskować o urlop okolicznościowy na poszukiwanie nowego zatrudnienia w okresie wypowiedzenia. Jednak musisz spełniać dwa warunki:

  1. to pracodawca wypowiedział Ci umowę o pracę;
  2. posiadasz co najmniej dwutygodniowy okres wypowiedzenia.

Wymiar takiego płatnego urlopu wynosi:
2 dni robocze – w przypadku dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
3 dni robocze – w przypadku trzymiesięcznego wypowiedzenia.

A ile dni Tobie przysługuje? Przelicz to razem z nami, przechodząc do artykułu: Kiedy należy się urlop na poszukiwanie pracy?

Zwolnienie na wychowanie dziecka do 14. roku życia

Gdy wychowujesz dziecko do 14. roku życia przysługuje Ci zwolnienie w wymiarze do 16 godzin lub 2 dni w ciągu roku kalendarzowego. To maksymalna ilość dni, którą możesz zabrać z tego tytułu, niezależnie od tego, ile masz dzieci. Jeżeli pracujesz w niepełnym wymiarze godzin, zwolnienie ustala się proporcjonalnie do Twojego wymiaru czasu pracy.

O tym, w jaki sposób chcesz wykorzystać urlop – godzinowo czy dziennie – decydujesz w pierwszym wniosku o taki urlop. Zmiana decyzji nie jest później możliwa. Z pewnością, możliwość podzielenia tego urlopu na godziny to ułatwienie dla rodziców, ponieważ dana sytuacja nie zawsze wymaga zabrania całego dnia wolnego w pracy. To elastyczna opcja, która umożliwia dostosowanie grafiku w pracy do rzeczywistych potrzeb związanych z opieką nad dzieckiem, np. wizyta u lekarza, badania, szczepienia czy zebranie w szkole. 

Ze swoim współmałżonkiem możesz podzielić się wykorzystaniem tego urlopu, np. po jednym dniu. W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego, urlop na wychowanie dziecka do 14. roku życia nie przechodzi na kolejny rok. W rezultacie, jeśli nie zdecydujecie się na jego wykorzystanie, urlop przepadnie.

Zwolnienia okolicznościowe na wezwanie organów państwowych

Pracodawca jest zobowiązany zwolnić Cię z pracy na czas niezbędny, gdy zostaniesz wezwany przez:
– organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego;
– sąd;
– prokuraturę;
– policję;
– organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia;
– organ właściwy (w zakresie powszechnego obowiązku obrony);
– Najwyższą Izbę Kontroli w charakterze świadka w postępowaniu kontrolnym lub jako specjalista w danym obszarze.

Co więcej, zwolnienie przysługuje także, gdy:
– zostajesz wezwany w celu wykonywania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym lub przed kolegium do spraw wykroczeń (maksymalnie 6 dni w ciągu roku kalendarzowego);
– jesteś członkiem komisji pojednawczej i musisz wziąć udział w jej posiedzeniu lub gdy jesteś stroną / świadkiem takiego postępowania.

Za czas powyższego zwolnienia nie przysługuje wynagrodzenie od pracodawcy.

Inne zwolnienia okolicznościowe

Przepisy prawne przewidują także inne sytuacje. Najczęstsze zwolnienia, na które pracodawca musi udzielić Ci wolnego to przypadki, gdy:
– musisz przeprowadzić obowiązkowe badania lekarskie i szczepienia ochronne (uregulowane przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, gruźlicy, chorób wenerycznych); (płatne przez pracodawcę);
chcesz oddać krew w ramach honorowego krwiodawstwa (płatne przez pracodawcę);
– masz obowiązek stawić się na posiedzeniu rady nadzorczej, która działa w firmie;
– jesteś członkiem ochotniczej straży pożarnej i musisz uczestniczyć w akcji ratunkowej (maksymalnie 6 dni w ciągu roku kalendarzowego);
jesteś ratownikiem Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i musisz uczestniczyć w akcji ratunkowe (płatne przez pracodawcę);
– masz obowiązek wykonania innych świadczeń osobistych, które wynikają z innych przepisów.

Jeśli uzgodnisz to ze swoim pracodawcą, możesz skorzystać także ze zwolnienia w celu załatwienia innych prywatnych spraw. Możesz odpracować te godziny i nie stracić prawa do wynagrodzenia za czas nieobecności. Zasady takiego odrabiania powinny być zawarte w regulaminie pracy lub obwieszczeniu danego pracodawcy.  

Urlop okolicznościowy – nie zapominając o formalnościach…

Jeśli chcesz otrzymać urlop okolicznościowy – złóż wniosek do pracodawcy. Możesz to zrobić na dwa sposoby. Pierwsza, tradycyjna metoda to złożenie druku, który jest przyjęty w Waszej firmie. Druga opcja to złożenie elektronicznego wniosku urlopowego przez Portal Pracownika, jeśli taki funkcjonuje.

Rzecz jasna, wniosek powinien zawierać powód ubiegania się o urlop, jak i termin jego wykorzystania.

Prawdopodobnie, po odbyciu urlopu, będziesz musiał przedstawić także dokument, który potwierdzi, że miałeś prawo do jego wykorzystania. Przykłady dokumentów:
– odpis aktu zgonu;
– odpis aktu ślubu;
– odpis aktu urodzenia;
– zaświadczenie lekarskie.

Co prawda, nie wszyscy pracodawcy tego wymagają – nie mniej, lepiej być przygotowanym, ponieważ w innym przypadku, może to być potraktowane jako nieobecność nieusprawiedliwiona.

Przypominamy, że jesteś zobowiązany powiadomić swojego pracodawcę o powodzie swojej nieobecności najpóźniej w drugim dniu jej trwania.   

Jak sprawnie zarządzać urlopami i nieobecnościami pracowników?

Powyższe formalności przedstawiliśmy z punktu widzenia pracownika. A jak to wygląda z punktu widzenia pracodawcy? Tysiące zatrudnionych, zdarzeń i jeszcze więcej formalności. Jednak nie w przypadku, gdy pozbywasz się wszelkiej zbędnej papierologii i skracasz proces załatwiania spraw do absolutnego minimum. Co to właściwie oznacza absolutne minimum? Dla nas to logowanie, parę kliknięć i gotowe. Właśnie w ten sposób umożliwiamy pracodawcom rozwiązywanie wszelkich spraw związanych z urlopami. Jak? Co prawda, nie mamy magicznej różdżki, ale mamy system kadrowo-płacowy iPersonel, który w zupełności wystarczy!

Skoro mówiliśmy o dwóch perspektywach to należy przyznać, że pracownicy również na tym zyskają! Zgłaszają elektroniczne wnioski urlopowe przez Portal Pracownika, a schemat całego procesu już znasz: logowanie, parę kliknięć i gotowe – wniosek wysłany. W skrócie, proste i wygodne rozwiązanie. Trudno zaprzeczyć, prawda?

Powyższy artykuł jest opracowaniem własnym na podstawie Kodeksu pracy oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielenia pracownikom zwolnień od pracy.